Cách Điều Trị Và Phòng Ngừa Trầm Cảm Sau Sinh

Cơ thể phụ nữ trải qua nhiều thay đổi trong thời kỳ mang thai và sau khi sinh con. Đặc biệt, sức khỏe giảm sút và áp lực tinh thần rất dễ khiến phụ nữ lâm vào trầm cảm sau sinh. Vậy làm cách nào để nhận biết, phòng ngừa trước khi quá muộn? Hãy cùng Mẹ Ơi tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!

1. Trầm cảm sau sinh là gì?

Trong thời gian gần đây, đã xảy ra những trường hợp bà mẹ sau sinh gặp vấn đề về trầm cảm, dẫn đến tình trạng tự hủy hoại bản thân hoặc suy nghĩ tự tử. Một con số đáng lo ngại là khoảng 10 - 20% các bà mẹ gặp rối loạn cảm xúc và tâm lý sau khi sinh, đặc biệt là những phụ nữ mới sinh con trong 1 năm đầu.

Đây là một bệnh tâm lý, ảnh hưởng đến cảm xúc, tâm trạng và hành vi của người phụ nữ. Họ thường có tâm trạng buồn, lo lắng, mệt mỏi và thấy chán nản với mọi thứ xung quanh. Mức độ bệnh có thể nhẹ hoặc nặng, đôi khi triệu chứng chỉ tồn tại một thời gian ngắn và tự giảm đi. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể nghiêm trọng, đòi hỏi sự can thiệp và điều trị, nếu không sẽ gây ra những hậu quả đau lòng.

2. Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh

Một số yếu tố dẫn đến tình trạng trầm cảm sau sinh ở phụ nữ bao gồm:

Tiền sử

Phụ nữ có tiền sử trầm cảm trước hoặc trong thời kỳ mang thai, đặc biệt là sau một lần mang thai trước đó, có nguy cơ cao hơn bị trầm cảm sau sinh.

Thay đổi nội tiết

Sự thay đổi nội tiết trong thời kỳ mang thai và sau khi sinh có thể tác động làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh. Bên cạnh đó, mức độ hormone sau khi sinh thay đổi nhanh chóng có thể gây trầm cảm. Điều này cũng xảy ra với sự thay đổi hormone trước và trong thời kỳ mang thai. Không chỉ vậy mức độ hormone tuyến giáp có thể giảm sau khi sinh, và điều này cũng có thể gây ra các triệu chứng trầm cảm.

Sức khỏe giảm sút

Phụ nữ sau khi sinh thường có sức khỏe yếu hơn bình thường. Các đau đớn về cơ thể như đau âm hộ do rạch khi sinh thường hoặc đau sau sinh mổ, cùng với những cơn đau co tử cung có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của phụ nữ. Sự đau đớn kéo dài mà không được hỗ trợ sẽ làm phụ nữ trở nên cáu kỉnh, bực bội và tăng cảm giác chán ghét đối với em bé của mình.

Yếu tố khác

Sự kết hợp của các yếu tố như tình hình tài chính, môi trường sống chật chội hoặc đông đúc, thiếu sự quan tâm, chia sẻ và chăm sóc từ người thân, đặc biệt là bạn đời, áp lực gia đình hoặc từ bạn bè và hàng xóm - những người đến thăm em bé, cũng như thiếu kinh nghiệm trong việc chăm sóc con cái, đều có thể làm gia tăng cảm xúc tiêu cực và dễ dẫn đến trầm cảm.

3. Dấu hiệu nhận biết trầm cảm sau sinh

Các dấu hiệu và triệu chứng của trầm cảm sau sinh có thể bao gồm:

• Tâm trạng chán nản, buồn bã, cảm thấy mệt mỏi và ủ rũ.
• Khóc nhiều hơn thường lệ, mà không rõ nguyên nhân cụ thể.
• Cảm thấy xa lánh gia đình và bạn bè, không muốn giao tiếp xã giao.
• Thay đổi về ăn uống, có thể là chán ăn hoặc ăn quá nhiều.
• Gặp khó khăn trong việc ngủ, có thể là mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều.
• Mệt mỏi vượt quá mức thông thường, không có năng lượng và khó tập trung.
• Mất đi sự thú vị và niềm vui đối với các hoạt động mà trước đây thường thích.
• Thường xuyên có cảm giác lo lắng, căng thẳng, tức giận mà không rõ lý do cụ thể.
• Luôn lo lắng rằng không đủ tốt để làm mẹ, có cảm giác tự trách mình.
• Mất hứng thú hoặc không tận hưởng việc chăm sóc em bé, có cảm giác em bé không phải con của mình.
• Giảm trí nhớ, khó tập trung, khó đưa ra quyết định.
• Có suy nghĩ tự hại bản thân hoặc làm hại em bé.
• Suy nghĩ về cái chết, tự tử trở nên thường xuyên.

Nếu không được điều trị, trầm cảm sau sinh có thể kéo dài trong nhiều tháng hoặc thậm chí lâu hơn, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho phụ nữ và gia đình, và ảnh hưởng đến việc chăm sóc em bé.

4. Hậu quả của trầm cảm sau sinh

Nhiều người vẫn chủ quan về trầm cảm sau sinh, nhưng thực sự nó có thể gây hại cho sức khỏe, tâm lý của người mẹ và ảnh hưởng đến việc chăm sóc em bé. Dưới đây là những điểm cần lưu ý:

• Trầm cảm sau sinh không phải là những cảm xúc tâm lý bất thường tạm thời mà chúng sẽ tự qua đi. Đây là một bệnh lâm sàng và cần được chẩn đoán và điều trị chuyên nghiệp.
• Cơ thể mệt mỏi và sự thiếu năng lượng của người mẹ có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng chăm sóc con cái. Việc không được quan tâm và điều trị sẽ làm gia tăng tình trạng mệt mỏi và cản trở quá trình hồi phục.
• Nguy cơ tự tử là một khía cạnh nguy hiểm của trầm cảm sau sinh, đặc biệt là ở trường hợp trầm cảm nặng. Đây là một tình huống cần được xử lý một cách nghiêm túc và khẩn cấp.
• Một người mẹ bị trầm cảm nặng có thể có suy nghĩ về sát hại con mình. Đây là một tình huống nguy hiểm và cần sự can thiệp và hỗ trợ chuyên nghiệp ngay lập tức.
• Trầm cảm sau sinh có thể trở thành một bệnh mạn tính nếu không được điều trị kịp thời. Việc xử lý sớm và hiệu quả là quan trọng để ngăn chặn sự tiến triển và trở thành một vấn đề lâu dài.

Đặc biệt, em bé có mẹ bị trầm cảm sau sinh đối mặt với nhiều nguy cơ phát triển, bao gồm sự chậm phát triển ngôn ngữ và vận động, khả năng giao tiếp kém và khó thích nghi với môi trường xung quanh. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chẩn đoán và điều trị hiệu quả trầm cảm sau sinh để bảo vệ sự phát triển và sức khỏe của em bé.

5. Điều trị trầm cảm sau sinh

Giống như các bệnh khác, bệnh trầm cảm sau sinh có thể được chữa khỏi nếu được điều trị kịp thời và áp dụng các phương pháp phù hợp như sau:

5.1. Điều trị bằng tham vấn tâm lý

Đối với những trường hợp bệnh nhẹ, phương pháp này thường được sử dụng. Người bệnh cần được đưa đến gặp bác sĩ tâm lý. Sau cuộc trò chuyện, bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân thay đổi từng bước suy nghĩ theo hướng tích cực và thay đổi nhận thức của những người xung quanh để họ có thể hiểu và hỗ trợ bệnh nhân tốt nhất.

5.2. Điều trị bằng thuốc

Người mẹ bị trầm cảm sau sinh cần thông báo cho bác sĩ về các dấu hiệu của bệnh. Bác sĩ sau đó sẽ đưa ra chẩn đoán và kê đơn thuốc chống trầm cảm phù hợp. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần tuân thủ nghiêm ngặt theo hướng dẫn của bác sĩ để đạt được kết quả tốt nhất.

5.3 Sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè

Người thân và bạn bè đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị bệnh. Họ cần ở bên cạnh, động viên và giúp đỡ người mẹ sau sinh, chia sẻ và thể hiện sự thông cảm. Đồng thời khuyến khích họ gặp các chuyên gia tâm thần và bác sĩ để nhận được sự điều trị kịp thời. Bởi nếu không có sự quan tâm chính xác từ người thân và bạn bè, người mẹ sau sinh có thể không nhận ra mức độ nghiêm trọng của bệnh.

5.4. Sự cố gắng của bản thân người mẹ sau sinh

Bên cạnh các phương pháp điều trị nêu trên, người mẹ bị trầm cảm cần kiên nhẫn để cải thiện tình trạng của mình. Đừng lo lắng về các biểu hiện như mệt mỏi, đau nhức,... bởi đó là những tình trạng thường gặp ở hầu hết phụ nữ sau sinh và nó sẽ biến mất sau một thời gian. Hãy cố gắng thư giãn, lắng nghe cơ thể và chăm sóc bản thân thường xuyên.

Sự kết hợp của các liệu pháp từ bác sĩ chuyên khoa, sự giúp đỡ từ bạn bè và người thân, cùng với sự cố gắng cá nhân, sẽ giúp người mẹ sau sinh vượt qua trầm cảm nhanh chóng.

6. Phòng ngừa trầm cảm sau sinh

Bệnh trầm cảm sau sinh không ngoại trừ bất cứ ai. Tuy nhiên nguy cơ cao hơn xảy ra ở những người mẹ có tiền sử rối loạn tâm lý. Bởi vậy trước và sau khi sinh, mẹ cần chủ động tìm hiểu về bệnh này và có kế hoạch phòng ngừa bệnh bằng cách thực hiện các biện dưới đây:

• Khám sàng lọc trước sinh và duy trì sức khỏe tổng quát trong thời gian mang bầu sẽ giúp phát hiện bệnh trầm cảm từ sớm.
• Có lối sống lành mạnh và ăn uống đủ dinh dưỡng trong thai kỳ.
• Tham gia các lớp tiền sản để nắm bắt kiến thức quan trọng về mang thai, sinh nở và chăm sóc trẻ sơ sinh. Điều này giúp giảm áp lực và tạo sự tự tin sau khi sinh.
• Tránh tạo áp lực quá lớn cho bản thân, không đặt mục tiêu hoàn hảo và hãy tập trung vào việc làm tốt nhất có thể.
• Dành thời gian nghỉ ngơi và tạo mối quan hệ tốt với người thân, bạn bè để ngăn ngừa rối loạn cảm xúc. Tránh cảm giác cô đơn và cô lập.
• Yêu cầu sự giúp đỡ từ người thân để có thời gian nghỉ ngơi và chăm sóc em bé một cách tốt hơn.

Trên đây là một số thông tin về bệnh trầm cảm sau sinh, cách điều trị và phòng ngừa. Mặc dù đây là một căn bệnh nguy hiểm, nhưng nó có thể được điều trị thành công nếu có sự quan tâm và chăm sóc đúng đắn. Trong đó, sự quan tâm của gia đình đóng vai trò cực kỳ quan trọng để giúp mẹ vượt qua giai đoạn khó khăn sau khi sinh.