Chế Độ Dinh Dưỡng Dành Cho Mẹ Sau Sinh

Chăm sóc dinh dưỡng cho phụ nữ sau sinh rất quan trọng, đặc biệt trong việc cung cấp năng lượng để phục hồi cơ thể cho mẹ sau sinh và có đủ sức chăm con. Bài viết dưới đây, Mẹ Ơi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về chế độ dinh dưỡng dành cho mẹ sau sinh.

1. Tầm quan trọng của chế độ dinh dưỡng cho mẹ sau sinh

Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc phát triển của trẻ. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, việc cho con bú ngay trong vòng 1 giờ sau khi sinh và tiếp tục nuôi trẻ bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu, sau đó kết hợp với thức ăn bổ sung từ khi bé 6 tháng tuổi, và tiếp tục bú sữa mẹ đến khi bé 24 tháng tuổi.

Trong giai đoạn sau sinh và nuôi con bằng sữa mẹ, chế độ dinh dưỡng của người mẹ có tác động lớn đến sức khỏe của trẻ. Đặc biệt, một chế độ dinh dưỡng đầy đủ sẽ giúp người mẹ có đủ sữa để nuôi con. Vì vậy, người mẹ cần có một chế độ dinh dưỡng hợp lý, kết hợp với việc vận động, nghỉ ngơi hợp lý và có tâm lý thoải mái.

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng dinh dưỡng của người mẹ ảnh hưởng đáng kể đến dinh dưỡng trong sữa mẹ. Đặc biệt, nếu người mẹ thiếu vitamin trong chế độ ăn uống, đặc biệt là vitamin A, D và B1, thì sữa mẹ cũng sẽ thiếu những vitamin này. Trong 6 tháng đầu đời, trẻ được cung cấp kháng thể trực tiếp qua sữa mẹ. Do đó, đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết cho người mẹ sẽ giúp phòng ngừa bệnh tật tốt nhất cho bé. Các trẻ được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu sẽ phát triển toàn diện về trí tuệ và thể chất, tăng cường hệ miễn dịch.

2. Nhu cầu dinh dưỡng của các mẹ sau sinh

Nhu cầu dinh dưỡng và năng lượng của người mẹ đang cho con bú là rất cao, thậm chí cao hơn so với thời kỳ mang thai, do người mẹ mất năng lượng và chất dinh dưỡng khi sinh con và sản xuất sữa cho bé.

2.1. Nhu cầu năng lượng

Người mẹ đang cho con bú cần nhiều năng lượng hơn khoảng 500 kcal/ngày so với người bình thường. Nhu cầu năng lượng cũng phụ thuộc vào mức tăng cân trong thai kỳ và hoạt động thể lực của người mẹ. Cụ thể như sau:

• Phụ nữ có chế độ dinh dưỡng tốt và tăng cân từ 10 - 12kg trong thai kỳ. Do vậy, nhu cầu năng lượng cần đạt khoảng 2.260 kcal/ngày cho người lao động nhẹ và 2.550 kcal/ngày cho người lao động trung bình.
• Phụ nữ có chế độ dinh dưỡng không tốt và tăng cân dưới 10kg trong thai kỳ, cần tăng cường sự đa dạng thực phẩm và ăn nhiều hơn để đảm bảo nhu cầu năng lượng khi cho con bú.

2.2. Nhu cầu các chất dinh dưỡng khác

Bên cạnh đó, các mẹ sau sinh cũng cần bổ sung các chất dinh dưỡng khác như:

Chất đạm

Trong 6 tháng đầu sau sinh, người mẹ cần cung cấp tổng cộng 79g chất đạm/ngày. Trong 6 tháng tiếp theo, nhu cầu là 73g chất đạm/ngày. Đạm động vật nên chiếm trên 30% tổng lượng protein tiêu thụ. Các nguồn chất đạm cao như cá, thịt, trứng, sữa, đậu đỗ nên được ưu tiên lựa chọn.

Chất béo

Lượng chất béo cần cung cấp nên chiếm 20 - 30% năng lượng từ khẩu phần ăn. Các chất béo như EPD, DHA, n3, n6 rất quan trọng đối với sự phát triển não bộ và thị lực của bé. Các nguồn chất béo này có trong dầu cá, một số loại cá mỡ và dầu thực vật.

Vitamin và khoáng chất

Người mẹ đang cho con bú cần bổ sung đầy đủ các loại vitamin và khoáng chất. Nên ăn trên 400g trái cây và rau củ mỗi ngày, và đảm bảo tiêu thụ đủ chất xơ để tránh tình trạng táo bón.

Nước

Để sản xuất đủ sữa cho nhu cầu của bé, người mẹ đang cho con bú nên uống khoảng 2 - 2,5 lít nước/ngày.

3. Hướng dẫn chế độ dinh dưỡng cho mẹ sau sinh hợp lý

3.1. Tăng số bữa ăn trong ngày

Để đáp ứng nhu cầu năng lượng và các chất dinh dưỡng cao trong giai đoạn sau sinh và nuôi con bú, người mẹ nên chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa, từ 3 - 6 bữa/ngày, để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết.

3.2. Đa dạng các nhóm thực phẩm

Bữa ăn của người mẹ đang nuôi con bú nên bao gồm đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng, gồm đường bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Để đảm bảo chế độ ăn cân bằng, hợp lý, người mẹ nên bao gồm các loại thực phẩm sau:

• Tinh bột: Cơm, mì, phở, bánh mì, khoai tây,…
• Chế phẩm từ sữa ít béo: Sữa chua, sữa tươi, phô mai.
• Chất béo: Dầu cá, các loại cá vùng biển lạnh, hạt.
• Protein: Thịt, cá, trứng, sữa, đậu, mè, ngũ cốc, vv.
• Vitamin và khoáng chất: Các loại rau củ và trái cây.
• Nước: uống 12 - 15 cốc nước mỗi ngày.

Hằng ngày, người mẹ đang nuôi con bú cần tiêu thụ lượng thực phẩm bao gồm khoảng 450 - 500g ngũ cốc, 50 - 100g đậu và các chế phẩm từ đậu, 80 - 100g cá và thịt, 40 - 50g trứng, 300 - 400g rau, 100 - 200g hoa quả, 20g dầu mỡ.

3.3. Các loại thực phẩm nên ăn

Có một số loại thực phẩm đặc biệt có lợi cho người mẹ đang nuôi con bú, bao gồm:

• Cá hồi: đây là thực phẩm giàu dưỡng chất, đặc biệt là DHA, giúp cải thiện tâm trạng của người mẹ và quan trọng cho sự phát triển hệ thần kinh của bé. Các bác sĩ khuyến nghị nên ăn khoảng 336g cá hồi mỗi tuần.
• Chế phẩm từ sữa ít béo: sữa chua, sữa tươi, phô mai, cung cấp vitamin D, protein, vitamin B và canxi.
• Thịt bò: giàu chất sắt, protein và vitamin B12, cung cấp năng lượng cho người mẹ. Nên ăn thịt bò nạc để hạn chế lượng chất béo.
• Rau củ: các loại rau xanh như cải bó xôi, súp lơ xanh chứa nhiều vitamin A, tốt cho sức khỏe của mẹ và bé. Đậu và các loại rau củ khác cũng cung cấp vitamin C, sắt và canxi.
• Trái cây: nên ăn ít nhất 150g trái cây mỗi ngày. Các loại trái cây họ cam quýt giàu vitamin C, có lợi cho người mẹ sau sinh.
• Ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt: cung cấp năng lượng cho người mẹ và tạo sữa chất lượng cho bé.

3.4. Các loại thực phẩm nên tránh

Khi nuôi con bằng sữa mẹ, các loại thực phẩm mẹ ăn có thể truyền qua sữa cho bé. Vì vậy, người mẹ đang nuôi con bú cần hạn chế sử dụng các loại thực phẩm sau:

• Rượu, bia: Rượu và bia có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh và hệ tiêu hóa của trẻ. Việc uống rượu và bia cần được hạn chế để bảo vệ sức khỏe của bé và khả năng sản xuất sữa của người mẹ.
• Trà, cà phê: Cần hạn chế việc uống quá nhiều trà và cà phê, vì chúng có thể làm bé bứt rứt, khó chịu và khó ngủ.
• Các loại cá có chứa thủy ngân: Cá kiếm, cá mập, cá ngừ,... chứa nhiều thủy ngân, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển hệ thần kinh của bé.
• Các loại gia vị nặng mùi: Hành, tỏi có thể làm thay đổi mùi vị của sữa mẹ, gây khó chịu khi bé bú.
• Đồ ăn cay: Có thể gây kích ứng đường tiêu hóa của mẹ và tác động xấu đến đường ruột của bé.
• Thực phẩm dễ ôi thiu hoặc có dấu hiệu ôi thiu.

Ngoài ra, người mẹ cần chú ý theo dõi phản ứng của bé sau khi ăn một loại thực phẩm mới, vì có thể gây dị ứng. Các dấu hiệu dị ứng có thể bao gồm bú kém, tiêu chảy, khó tiêu, nổi mẩn đỏ, sưng mắt, sưng môi, chảy nước mũi, nôn trớ,... Các loại thực phẩm thường gây dị ứng bao gồm sữa bò, thịt bò, trứng, sò, tôm, cua,...

4. Một số lưu ý quan trọng về chế độ dinh dưỡng cho mẹ sau sinh

Các mẹ sau sinh cần lưu ý một số điều sau trong chế độ dinh dưỡng:

• Thay vì kiêng khem quá mức, cần ăn uống đầy đủ và đa dạng để đảm bảo cung cấp đủ năng lượng để chăm sóc cho bé.
• Lựa chọn thực phẩm tươi mà đảm bảo vệ sinh để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của mẹ và bé.
• Thiết lập một chế độ nghỉ ngơi hợp lý, tránh lo lắng, buồn phiền và giữ tinh thần lạc quan và thoải mái.
• Cẩn thận khi sử dụng các loại thuốc trong thời kỳ cho con bú, đặc biệt là thuốc kháng sinh, thuốc nội tiết tố và các loại thuốc tác động lên hệ thần kinh.

Bên cạnh đó, cũng cần thiết lập một chế độ dinh dưỡng sau sinh một cách khoa học để đảm bảo nguồn cung cấp đủ sữa cho bé, giúp mẹ có đủ năng lượng để chăm sóc con và đảm bảo sự phát triển toàn diện của bé cả về thể chất và trí tuệ.

Trên đây là bài viết về chế độ dinh dưỡng dành cho mẹ sau sinh. Hy vọng những thông tin hữu ích trên sẽ giúp các mẹ có một chế độ hợp lý đảm bảo sức khỏe, dinh dưỡng cho cả mẹ và bé.